پاسخ برگ بیستک
بزودی
نویسنده آلن چالمرز ترجمه مصطفی تقوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
در بخش یادداشت مترجم این کتاب آمده است که چالمرز در کتاب علم و تولید آن رویکردی معتدل دارد. نه در بند پوزیتیویسم است و نه علم را صرفاً برساخته اجتماعی می داند. او علم را هم حائز وجوه آفاقی می بیند و هم انفسی و از در افتادن در ورطه آفاقی نگری صرف و انفسی گری صرف به علم می‌پرهیزد. تاملات او در خصوص آزمایش که تحت تاثیر علم شناسی بسکر قرار دارد نقش اساسی در راهبرد میانه او ایفا می کند. کتاب علم و تولید آن را باید مکمل کتاب چیستی علم او دانست که در ایران بسیار خوانده شده است. چیستی علم برگردان ویرایش دوم کتاب توسط سعید زیباکلام است که چهارده فصل را شامل می شود. چالمرز در فصل پایانی به یاری فصول قبلی می کوشد تا مساهمتی در پاسخ به این پرسش که علم چیست ارائه دهد. لیکن به نظر می رسد که قافیه بر او تنگ آمده و نتوانسته حق مطلب را آن گونه که می‌خواهد ادا کند. پرسش ها و ابهام هایی که خواننده در مطالعه فصل پایانی این کتاب با آنها مواجه می‌شود ناشی از همین مسئله است. این در حالی است که چالمرز توانایی خود را در تبیین روشن و سلیس مباحث علم شناختی در فصول نخستین و میانی کتاب به خوبی نشان داده است. در عوض چالمرز در کتاب علم و تولید آن فرصتی فراخ می آفریند تا آرای خود را با حوصله و دقت بیشتری ارائه دهد و کنج‌های را بکاود که در چیستی علم نتوانسته توجهی شایسته به آنها مبذول دارد. چالمرز در علم و تولید آن مروری هوشمندانه بر آرای دیگر علم شناسان دارد با وجود این هر جا که نظریه علم شناختی او ایجاب میکند با رویکردی انتقادی به آنها می‌تازد و در ادامه آجری بر دیوار نظریه علم خود می نهد و آن را می سازد. همین مساهمت جانانه چالمرز باعث می شود خواننده ی این کتاب احساس کند که نسبت به چیستی علم که بیشتر فصول آن نقل آرای دیگر علم شناسان است با اثری اصیل تر و هیجان انگیز تر مواجه است. انتشار این کتاب به زبان فارسی به چند دلیل اهمیت دارد. ۱. همان‌گونه که خود چالمرز می‌نویسد این کتاب مکمل چیستی علم است که ویرایش دوم آن از هر کتاب فلسفه علم دیگری در ایران احتمالاً به علت محتوا و ترجمه شایسته‌ی آن بیشتر خوانده شده است. امید می‌رود که خواننده علاقه‌مند برای پرسش ها و ابهام های موجود در فصل پایانی چیستی علم پاسخی در علم و تولید آن بیابد. ۲. از این گذشته با توجه به اینکه علم و تولید آن فراتر از یک کتاب مقدماتی فلسفه علم است و تا حدی و به طور نسبی توانسته آرای جدید در زمینه فلسفه علم را انعکاس دهد میتواند منبعی مناسب برای خواننده ای باشد که علاقه مند است بیشتر از آنچه در کتابهای مقدماتی آمده مطلب بیاموزد. امید می رود که محتوای این کتاب فقط تبیین دیگر آرای فیلسوفان نیست و خود چالمرز در آن آرای خود را عرضه می دارد برای این دسته از اهل مطالعه جذابیت لازم را داشته باشد. ۳. اما از هر دوی اینها مهم‌تر کتاب علم و تولید آن به دلیل راه میانه ای که معرفی می کند ممکن است در تعدیل برخی مواضع علم شناختی در کشور مانند پوزیتیویسم و نسبی نگری مفید واقع شود. ۴. از این موارد گذشته با توجه به اینکه چالمرز در این کتاب در خصوص عوامل فراعلمی در علم نیز نظریه پردازی کرده علاقمندان عرضه سیاست علم نیز محتوای آن را سودمند خواهند یافت. فلسفه علم دانشی است که متخصصان سیاست علم از آن مستغنی نیستند. از صمیم قلب آرزو دارم که فلسفه علم و نیز فلسفه تکنولوژی و همچنین دیگر علوم انسانی و اجتماعی در ایران در حد ترجمه آثار باقی نماند و شاهد ظهور و رونق بیش از پیش اندیشه های متفکران ایرانی در این زمینه ها باشیم. گاه شنیده می‌شود که ما نمی‌توانیم در عرصه فلسفه علم و تکنولوژی سهمی جدی در عرصه جهانی عرضه داریم زیرا علم و تکنولوژی امروز توسط ما شکل نگرفته است و این ما نیستیم که منجر به رشد این دو مقوله اساسی در عصر مدرن شده‌ایم. این نظر گرچه کاملاً بی وجه نیست دچار ایراداتی است و میتواند گمراه کننده باشد. نقد همه وجوه این نظر فرصتی دیگر می‌طلبد لیکن اشاره به یکی از آنها بیشتر ضروری می نماید. بر اهل نظر پوشیده نیست که نهاد علم و تکنولوژی در ایران دچار مشکلات و نقاط ضعفی است که سطح آن را در مقایسه با نهادهای نظیر در کشورهای توسعه یافته پایین می آورد. درمان این نهاد ضعیف و نزار در کشور قبل از سیاست‌گذاری و مدیریت علم و تکنولوژی تامل فلسفی و مطالعه اجتماعی در خصوص این دو مقوله حیاتی در ایران است. اگر این تامل و مطالعه را تقویت کنیم بی‌تردید شاهد دستاوردهایی در زمینه فلسفه علم و تکنولوژی و نیز شاهد ظهور دانش مطالعات علم و تکنولوژی با دغدغه های بومی خواهیم بود که چه بسا در برخی کشورهای دیگر نیز سودمند واقع شود.
مولف آلن چالمرز و مترجم مصطفی تقوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
بانک کتاب بیستک شما را به خواندن این کتاب دعوت میکند. بانک کتاب بیستک امکان خرید اینترنتی کتابهای مختلف را با ۲۰ تا ۵۰ درصد تخفیف و ارسال رایگان فراهم می‌سازد. معمولا هیچ گزینه‌ای در کنار کیفیت کالای اجناس یک فروشگاه به جز تخفیف، نمی‌تواند سیلی از مشتریان را به سوی خود به راه بیاندازد؛ به‌خصوص اگر این تخفیف مربوط به فعالیت خرید و فروش کتابهای کمک درسی و کنکوری باشد که نیاز مبرم این ماه‌های پایانی سال برای بچه‌های کنکوری است. از طرفی با وجود شرایط کرونایی امروز شنیدن خبرهای تخفیفی اجناس به‌صورت حضوری، میل به خرید را به خاطر خطر سلامتی، کاهش می‌دهد؛ اما در چنین وضعیتی نقش پُررنگ بانک کتاب‌هایی همچون بانک کتاب بیستک، بسیار نمایان می‌شود. بانک کتاب بیستک با تخفیف‌های فراوان و تنوع محصولات در جهت ایجاد آرامش برای دانش‌آموزان و کنکوری‌های عزیز در شرایط ویژه‌ی روزهای پایانی پاییز، زمستان خوبی را برای دانش‌آموزان عزیز رقم زده است.