پاسخ برگ بیستک
بزودی
مولف: دکتر مسعود امانی انتشارات دانشگاه امام صادق
مقدمه صنعت نفت تاکنون سه نوع قرارداد بین المللی را در حوزه اکتشاف و توسعه میادین نفتی تجربه کرده است منظور از قراردادهای بین‌المللی قراردادهایی است که متضمن حرکت سرمایه از نقطه‌ای از دنیا به نقطه دیگر باشد به بیان دیگر این قراردادها چارچوب حقوقی سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت بوده است نخستین چارچوب قرارداد مورد استفاده قرار دادهای حق امتیازی بود که قبل از سال های ۱۹۵۰ میلادی در اغلب نقاط دنیا و استخراج نفت توسط شرکت‌های بین‌المللی نفت در این قالب صورت می پذیرفت خصوصیت این قراردادها نظارت و کنترل اندک کشورهای تولیدکننده نسبت به منابع نفتی خود و فعالیت‌های شرکت‌های نفتی بود در نتیجه با گذر زمان و قراردادهای حق امتیازی به منظور کسب سهم بیشتر از منافع منابع نفتی از سوی کشورهای میزبان مورد انتقاد قرار گرفت و این انتقادات منجر به ظهور نسلی نو و از قراردادهای نفتی به نام مشارکت در تولید گردید که دولت‌های میزبان را به عنوان بازیگر وارد صحنه صنعت نفت نمود این تحول قراردادی در برخی کشورها به آهستگی رخ داد ولی در گروه دیگری از آنها به شکل جنبش های اجتماعی ظهور و بروز داشت آنچه که در لسان حقوقدانان با واژه ملی کردن تفسیر شد و گاهی هم با پرداخت غرامت های سرسام آور همراه بود نسل دوم قراردادها امروزه در سراسر جهان شناخته شده و چارچوبی فراگیر برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی در کشورهای تولید کننده نفت میباشد اما تحول قراردادهای نفتی به این مرحله ختم نشد و کشورهای تولید کننده با هدف کنترل کامل و بی قید و شرط منابع نفتی خود نسل این نوع از قراردادهای نفتی را به صنعت نفت معرفی نموده که آن را قراردادهای خدمت نامیده‌اند در این قراردادها شرکت‌های نفتی فقط پیمانکار تلقی می‌شوند و فرض بر آن است که پیمانکار تحت مدیریت عمومی کشور میزبان فعالیت می‌کند و مالکیتی نسبت به منابع نفتی ندارد مسئله انتخاب چارچوب قرارداد در سرمایه گذاری های بین المللی صنعت نفت همواره از موضوعات بحث انگیز است و جنجالی بوده است تا آنجا که گاهی کشورهای میزبان برای تغییر چارچوب قرارداد با توسل به شیوه هایی چون ملی کردن صنعت نفت یا مصادره اموال شرکت‌های نفتی به پرداخت خسارات سنگینی در محاکم بین المللی محکوم شده‌اند اما به نظر می رسد شرکت های چند ملیتی نفتی فارغ از چارچوب انتخابی برای قرارداد فی مابین منافع متوقع الحصول و مد نظر خود را کسب نمایند و نوع قرارداد تغییر در این مسئله به وجود نمی‌آورد چرا که با بررسی انواع مختلف قرارداد ها مشاهده می شود که در مسائل اصلی قراردادهای نفتی مانند توانایی‌های مدیریتی دولت ها تحمل مخاطرات ناشی از تحولات سیاسی شرایط جغرافیایی فنی و سرمایه گذاری تفاوت واقعی مابین انواع قراردادها وجود ندارد و به هر رو این شرکت ها هیچگاه در قراردادی که از نظر تجاری برای آنها توجیه اقتصادی نداشته باشد وارد نمی‌شوند حتی در قراردادهای خدمت هم شرکت های نفتی منافع مورد انتظار خویش را از طریق نظام‌های پیچیده مالی قرارداد مانند حق الزحمه نرخ بهره سرمایه و غیره به دست می‌آورند از طرف دیگر با بررسی انواع این قراردادها به این نتیجه می‌رسیم که رابطه بین کنترل منابع نفتی و تحمل ریسک از بین نرفته است به این معنی که طرفین قرارداد که بار تحمل مخاطرات اکتشاف و تولید را برعهده دارد کنترل بیشتری نیز بر میدان دارد شرکت‌های ملی نفت اگرچه مالکیت منابع نفتی و حتی نفت استخراج شده به موجب قراردادهای خدماتی حق مدیریت کلی را برای خود محفوظ داشته اند و اختیارات ویژه مدیریتی برای سرمایه‌گذاران محفوظ مانده است شایع ترین قرارداد استخراج و اکتشاف منابع و مخازن نفتی قرارداد مشارکت در تولید است این قرارداد و از سال ۱۹۵۰ در اندونزی ایجاد شد قراردادهای مذکور فرق چندانی با قراردادهای خدمت ندارند و عناصر اساسی مانند ریسک تامین منابع مالی مدیریت سرمایه گذار مالکیت نفت استخراج شده و منابع معدنی مدیریت عمومی دولت میزبان و مسائلی از این قبیل در هر دو یکسان است بیش از یکصد سال از کشف نفت در ایران توسط ویلیام ناکس دارسی می‌گذرد در این مدت قالب‌های حقوقی متفاوتی برای تعیین حقوق و تکالیف سرمایه گذار و کشور میزبان انتخاب شده است که متن اصلی این کتاب بررسی روند تکاملی این چارچوب های قراردادی و پاسخ به این سوال است که تغییر چارچوب های قراردادی تا چه حد در تامین منافع حقوقی کشورهای میزبان با عنایت به آرای داوری بین الملل و قواعد و اصول حقوقی نقش داشته است بانک کتاب بیستک شما را به خواندن این کتاب دعوت می کند بیستک کتاب امکان خرید اینترنتی کتاب های کمک درسی و کتاب‌های عمومی رمان و داستان را با تخفیف و ارسال رایگان فراهم می سازد معمولاً هیچ گزینه‌ای در کنار کیفیت کالای یک فروشگاه به جز تخفیف نمی تواند سیلی از مشتریان را به سوی خود به راه بیاندازد به خصوص اگر این تخفیف ها مربوط به فعالیت خرید و فروش کتاب کمک درسی و کنکوری باشد که نیاز مبرم این روزهای پایانی سال برای بچه های کنکوری است در چنین وضعیتی نقش پررنگ بانک کتاب هایی همچون بانک کتاب بیستک بسیار نمایان میشود بانک کتاب بیستک با تخفیف های فراوان و تنوع محصولات در جهت ایجاد آرامش برای دانش آموزان و کنکوری های عزیز شرایط ویژه رقم زده است
نویسنده: دکتر مسعود امانی